İklim krizi: Gezegeni ısıtan gazlar 2023’te rekor seviyelere ulaştı

[DeViLiSh]

İklim krizi: Gezegeni ısıtan gazlar 2023’te rekor seviyelere ulaştı

Bilim insanları, sera gazlarının en önemlisi ve en yaygını olan karbondioksitin, güçlü bir sera gazı olan metanın ve üçüncü en önemli emisyon kaynağı olan azot oksitin 2023'te rekor seviyelere ulaştığını ortaya koydu.




Fotoğraf: Reuters


ABD‘li bilim insanları, atmosferdeki en önemli üç ısı tutucu gazların seviyelerinin 2023’te yine rekor seviyelere ulaştığını doğrulayarak iklim krizinin yarattığı zorlukların arttığının altını çizdi.


İnsan faaliyetleri sonucu salınan sera gazlarının en önemlisi ve en yaygını olan karbondioksitin (CO2) küresel konsantrasyonunun 2023’te atmosferde ortalama 419 ppm’e (milyonda bir parçacık) yükselirken, daha kısa ömürlü olsa da güçlü bir sera gazı olan metan ortalama 1922 ppb’ye (milyarda bir parçacık) yükseldi.


Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi‘ne (NOAA) göre, insan kaynaklı üçüncü en önemli küresel ısınma emisyonu olan azot oksit seviyeleri hafif bir artışla 336 ppb’ye (milyarda bir parçacık) yükseldi. Bu artışlar son yıllarda görülen rekor sıçramalarla tam olarak eşleşmiyor, ancak rakamlar yine de atmosferin bileşiminde sadece on yıl öncesine göre bile büyük bir değişikliği temsil ediyor.
Fosil yakıtların kullanılması, hayvansal tarım ve ormansızlaşma nedeniyle, dünyadaki CO2 seviyeleri şu anda kitlesel sanayileşme çağının öncesine göre yüzde 50 daha yüksek.




NOAA, petrol ve gaz sondajı ve hayvancılık gibi kaynaklardan gelen metanın son yıllarda daha da dramatik bir şekilde arttığını ve şu anda atmosferik konsantrasyonların sanayi öncesi döneme göre yüzde 160 daha yüksek seviyede olduğunu bildirdi.


‣ Türkiye son 53 yılın en sıcak ikinci şubatını yaşadı
‣ Ocak 2024, kaydedilen en sıcak Ocak ayı oldu
‣ 2023’ün kayıtlardaki en sıcak yıl olması, ‘Paris’ hedefleri açısından ne anlama geliyor?








14 Kasım 2023’te Brezilya’nın São Paulo kentinde genç bir kadın kendini güneşten koruyor.
– Fotoğraf: Sebastião Moreira/EPA

Fosil yakıtlarına ek orman yangınları da sera gazını artırıyor

Ayrıca Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi, sera gazı seviyelerindeki artışın fosil yakıtların kullanılmaya devam edilmesinin yanı sıra havaya karbon yüklü duman yayılmasına neden olan orman yangınlarının etkisinden kaynaklandığını ortaya koydu.


Azot oksit ise azotlu gübrenin yaygın kullanımı ve tarımın yoğunlaşması nedeniyle yükselmiş durumda.








‘Yapmamız gereken çok iş var’

Guardian’dan Oliver Milman’ın aktardığına göre; rakamları değerlendiren NOAA Küresel İzleme Laboratuarı Direktörü Vanda Grubišić, “Bu rakamların da gösterdiği gibi, atmosferde biriken sera gazı miktarını azaltma konusunda anlamlı bir ilerleme kaydetmek için hala yapmamız gereken çok iş var” dedi.


Sera gazlarının artması küresel sıcaklığın yükselmesine ve sel, kuraklık, sıcak dalgaları ve orman yangınları gibi etkilere neden oluyor. Ayrıca dünyayı insan uygarlığı öncesinden bu yana görülmemiş bir duruma itiyor.


NOAA, denizlerin bugünkünden yaklaşık 75 metre daha yüksek ve ortalama sıcaklığın çok daha yüksek olduğu, Kuzey Kutbu‘nda büyük ormanların olduğu dört milyon yıl önceki dönemin karbondioksit seviyelerinin, artık bugünküyle karşılaştırılabilir olduğunu da ekledi.

Bilim insanları, hükümetlerin gelecekteki sıcaklık artışlarını düşürmek için emisyonları hızla net sıfıra indirmeleri ve ardından atmosferdeki karbonu azaltmaya başlamaları gerektiği konusunda uyarılarını sürdürüyor.